Қазақстанда қазақ тілін жаппай енгізу мақсатында оқытудың бірегей нысандарын қолдану қажет.
Көкшетаулық жас мұғалім жаңа тіл жобасын ұсынады.
- Қазақ тілін толық меңгеру үшін тілдік орта қажет. Алайда тілдік ортаның өз мақсатты аудиториясы болуы тиіс-оқушылар, студенттер, медицина қызметкерлері, мемлекеттік қызметкерлер, жұмысшылар және т.б. Мысалы, біздің елде ағылшын тілін үйренушілер Барлығына тегін негізде оқытатын English sogpeg, өзіндік ағылшын бұрыштары сәтті жұмыс істейді-менің әріптесім Нилуфар Амирасланова әңгіме бастады. - Менің ойымша, бізде осындай Kazakh corner ұйымдастыруға болады және қажет. Қазақ тілін үйрену үшін қызықты тілдік кеңістік құру үшін бүгінгі күні мүлдем жаңа қозғалыс немесе бағыт қажет. Бірінші кезекте біз оқушылардың мақсатты тобын алуымыз керек, өйткені бұл болашақ студенттер. Ал жастардың болашағы зор.
Нилуфардың мәлімдемесінде қатты топырақ бар. Жас болғанына қарамастан – 23 жаста, ол болашағынан зор үміт күттіретін оқытушы ретінде танылуда, бойжеткен екінші жыл Көкшетау қаласының № 1 мектеп-гимназиясында ағылшын тілі мұғалімі болып табылады. Ол Көкшетау университетін қызыл дипломмен бітірді. Ал жақында ғана магистрлік дипломын сәтті қорғады.
– "Қазақстан мұғалімдерінің көшбасшылығы"халықаралық конференциясы аясында ағылшын тілінде дебаттық технологиялар жобасымен жұмыс істеу кезінде мемлекеттік тілді үйренудің жаңа форматы туралы ойладым. Мектепте қазақ тіліндегі пікірталастарды сынап көрдім және бұл эксперимент жақсы нәтиже бергенін атап өткім келеді. Жасыратыны жоқ, бүгінде осы бағыттағы білім беру бағдарламалары жылдан жылға тиісті нәтиже бермейді. Оқыту форматын тұжырымдамалық түрде өзгерту керек, ол міндетті, жиі скучно сабақтарға айналмауы керек-"міндетті" және ойын – сауық компоненті бар оқу бағдарламаларын құру керек", – дейді мұғалім.
Нилуфар ұлты әзірбайжан, тарихи Отанында дүниеге келген, бірақ бала кезінен отбасымен Көкшетауға көшіп келген. Сегізінші қалалық мектепті үздік бітірді. Қыз іс жүзінде полиглот, алты тілді біледі: Ана тілі әзірбайжан, қазақ, орыс, ағылшын, неміс, түрік.
- Мектепте қазақ тілі маған жақын екенін байқадым, уақыт өте келе оның маңыздылығы мен қажеттілігін түсіндім. Мектеп директоры Нұгертаева Айгүл Бексұлтанқызы өз үлесін қосты, қазір ол қалалық білім бөлімін басқарады. Ол менің басты мотиваторым және шабыттандырушым болды. Қазақ тілі мұғалімдері де мықты болды. Кантарбаева Гульнар Рамазановна, Казыбаева Турсунгуль Даулеткалиевна маған түсуді бермеді, бірақ қазір бұл үшін оларға өте ризамын, - деп күледі қыз.
Мектеп оқушысы өзге этнос өкілдері арасында мемлекеттік тілді білу бойынша түрлі конкурстарға, қалалық олимпиадаларға қатысып, жүлделі орындарға ие болды. 10-сыныпта қалалық олимпиаданың жеңімпазы атанып, сол жылы облыстық сайыста екінші орынға ие болды. Өкінішке орай, отбасы жағдайына байланысты ол Республикалық олимпиадаға бара алмады, бұл мектеп директоры үшін ең өкініштісі. Ол қатты ренжіді, бұл олардың ортақ арманы еді…
Университетте оқып жүрген кезінде Нилуфар қазақ тілін тереңдетіп оқытуды жалғастырды. Сонымен қатар репетиторлық қызметпен айналысты.
- Жоғары оқу орнында қазақ тілі арқылы ағылшын тілін меңгеру маған әлдеқайда жеңіл болды. Бізде осындай пәндер болды, олардың барысында біз шетелдік сөздерді мемлекеттік тіл арқылы оқыдық. Қазақстанда тұратын адам ретінде Мен тек тілге ғана емес, қазақ мәдениетіне де ұқсадым. Дұрыс түсініңіз, бұл тек парыз ғана емес, біздің тілге деген сүйіспеншілік пен сүйіспеншілік пайда болды, Мен өзімнің педагогикалық қызметімді онымен байланыстырамын деп шештім. Сондықтан жұмысқа орналасу кезінде маған қазақ және орыс тілінде оқытатын сыныптар беруді өтіндім. Сонымен, екі тіл арқылы Мен бүгін ағылшын тілін енгізіп, қолданамын", – деп жалғастырды жас мұғалім.
Қазақ тілі түркі тобына жататыны белгілі. Алайда, сұхбаттасушының пікірінше, осы шеңберге кіретін барлық тілдер ұқсас болғанына қарамастан, олардың тереңдігі өте әртүрлі, өйткені олардың әрқайсысында өз халқының мәдени ақпараты, мәдени коды бар. Қазақ тілінде тұтас этностың мәдени бірегейлігін көрсететін ерекше ұғымдар, фразеологиялық, сөйлеу айналымдары бар. Нилуфар егер басқа ұлт өкілдері қазақ тілінде сөйлегісі келсе, ең алдымен оның құрылымын, грамматикасын, лексикасын зерттеп, қазақ халқының мәдениетімен жақынырақ танысу қажет деп санайды. Тек осы тұрғыда басқа тілдің Ана тілі қазақ тілін оқи алады.
– Биылғы Жолдауда Мемлекет басшысының қазақ және орыс тілдерін жақсы меңгерген балаларды тәрбиелеу қажеттігі туралы айтқан сөзіне назар аудардым. Мен осы тақырып бойынша әртүрлі пікірталастар мен пікірталастарға бейтарап қараймын. Бүгінде бірнеше тілді меңгеру мемлекет тілінен басқа аксиома болып табылады, бұл еліміздің әрбір азаматының бәсекеге қабілеттілігінің өзіндік коэффициенті. Қазіргі, өте серпінді дамып келе жатқан жағдайларда біз кем дегенде үш тілді: қазақ, орыс және ағылшын тілдерін меңгеруіміз керек. Мен тіл мұғалімі ретінде жақсы түсінемін және іс жүзінде бүгінде бірнеше тілді білмей-ақ жасай алмайтынымды көремін. Бірнеше тілді меңгеру адамның ойлау қабілетін дамытады. Орыс тілі біздің өмірімізге нық кірді. Тарихи тұрғыдан алғанда, бүкіл ұрпақ орыс тілді ортада өсті, екі тілділік пайда болды, нәтижесінде біздің еліміздің тұрғындарының көпшілігі екі тілдің тасымалдаушысы болды.
Алайда, мен мемлекеттік тілді білу міндетті деп санаймын. Егер Біз Қазақстанда өмір сүрсек, біз көпұлтты Отанымыздың тілін білуге тиіспіз және міндеттіміз. Қазақ тілін терең білетін, әсіресе басқа этнос өкілдерінің ешкімді таң қалдырмайтын сәт болатынына сенімдімін. Оны кеңінен енгізу үшін ауқымды білім беру бағдарламалары мен жобалары, оқытудың инновациялық нысандары қажет, – деп түйіндеді Нилуфар Әмірасланова.